Γράφει η Χρυσάνθη Παλάζη / Δρ. Παιδαγωγικής
Τα παιδιά έχουν ένα καταπληκτικό τρόπο να σε ξαφνιάζουν πάντοτε, έχουν έναν μοναδικό τρόπο να σου κάνουν τις πιο δύσκολες ερωτήσεις και να ζητάνε μια απάντηση τόσο απλή που να μπορούν να την κατανοήσουν. Έτσι λοιπόν δέχθηκα πρόσφατα μια τέτοια ερώτηση από ένα παιδί, η οποία με έκανε να προβληματιστώ πάνω στο θέμα του σημερινού άρθρου.
“Εμένα γιατί δεν με ρώτησε ο δικαστής αν ήθελα να χωρίσουν οι γονείς μου;” με ρώτησε ένας έφηβος…Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή.
Κανείς δεν αποφασίζει να φτιάξει οικογένεια έχοντας στο μυαλό του ότι πρόκειται να χωρίσει. Πολλές φορές όμως τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως τα ονειρευόμαστε, πολλές φορές οι συγκρούσεις ανάμεσα στο ζευγάρι είναι συνεχείς και έντονες, ενώ άλλες φορές ο ένας απομακρύνεται συναισθηματικά από τον άλλον.
Το διαζύγιο λοιπόν, είναι μια επίπονη διαδικασία για όλα τα μέλη της οικογένειας, έντονα συναισθηματικά φορτισμένη και συχνά με πολλές συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς. Πολλές φορές, το ζευγάρι παρατείνει την απόφαση του διαζυγίου “για χάρη των παιδιών”. Κάνουν υπομονή μέχρι να μεγαλώσουν τα παιδιά ή ελπίζοντας ότι οι εντάσεις θα ατονήσουν με τον καιρό. Τα παιδιά όμως είναι εκεί, αντιλαμβάνονται την ένταση όσο κι αν προσπαθούν οι γονείς να τα προστατεύσουν, ακούνε ή κρυφακούνε συζητήσεις τους, παρατηρούν τις συναισθηματικές δυσκολίες των γονιών στους και την κακή στους διάθεση.
Φαίνεται τελικά, πως δεν είναι το ίδιο το διαζύγιο που πληγώνει τα παιδιά αλλά η κακή επικοινωνία και σχέση μεταξύ των γονιών, κάτι που μπορεί να υπάρχει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το διαζύγιο. Ένα διαζύγιο λοιπόν, μπορεί μερικές φορές να λειτουργήσει ανακουφιστικά και προστατευτικά για το παιδί, όταν αυτό γίνει ομαλά και με καλή συνεργασία ανάμεσα στους γονείς.
Πώς ανακοινώνεται ένα διαζύγιο στα παιδιά
Καταρχήν, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι ότι, με όποιον τρόπο κι αν γίνει, η ανακοίνωση του διαζυγίου θα συγκλονίσει τα παιδιά. Πολλά ξεσπούν σε κλάματα και παρακαλούν τους γονείς τους να κάνουν ακόμη μία προσπάθεια. Μόνο το 10% περίπου των παιδιών αποδέχεται την απόφαση με ηρεμία, εκ των οποίων τα περισσότερα βρίσκονται στην εφηβική ηλικία.
Η ανακοίνωση καλό είναι να γίνεται στο σπίτι και από τους δύο γονείς μαζί, ώστε τα παιδιά να βρίσκονται σε ένα χώρο όπου νιώθουν ασφάλεια και να πάρουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, χωρίς να αναγκαστούν να αναζητήσουν τον άλλο γονιό για να το επιβεβαιώσουν.
Επιπλέον, επειδή πολλά παιδιά ξεσπούν σε κλάματα, είναι σκόπιμο σε αυτές τις αντιδράσεις να έχουν και τους δύο γονείς για να τα παρηγορήσουν και να τα αγκαλιάσουν. Θα πρέπει να υπάρχει συνεννόηση για κοινή προσέγγιση, καθώς δεν πρέπει τα παιδιά να πάρουν διαφορετικά μηνύματα, γιατί αυτό θα εντείνει την ανασφάλειά τους.
Πριν την ανακοίνωση πρέπει να υπάρχει κατάλληλη προετοιμασία για να απαντηθούν ερωτήσεις, όπως: «Γιατί χωρίζετε;», «Ποιος φταίει;», «Μήπως χωρίζετε για μένα;», «Πού θα μείνει ο μπαμπάς;», «Πότε θα τον βλέπω;», «Εγώ πού θα μένω;», «Θα αλλάξουμε σπίτι;», «Θα αλλάξω σχολείο;», «Ποιος θα με πηγαίνει σχολείο, Αγγλικά ή και στους φίλους μου;».
Στα μάτια των παιδιών, η οικογενειακή αγάπη είναι δεδομένη και ιερή. Αν το παιδί ακούσει ότι ο ένας γονιός δεν αγαπά τον άλλον, θα σκεφτεί ότι σε λίγο καιρό μπορεί να πάψουν να αγαπούν κι εκείνο.
Ενδεχομένως το παιδί να παραμείνει σιωπηλό και να χρειαστεί χρόνο για να επεξεργαστεί αυτό που οι γονείς του ανακοινώνουν. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να δοθεί χρόνος και χώρος στο παιδί να ανοιχτεί, να εκφράσει τα συναισθήματά του, τις απορίες του, τις ανησυχίες του. Δεν είναι ασυνήθιστο τα παιδιά να ενοχοποιούνται σε αυτές τις περιπτώσεις, να αισθάνονται υπεύθυνα για αυτό που συμβαίνει και να προσπαθούν να αποτρέψουν το διαζύγιο των γονιών τους μέσα από τη συμπεριφορά τους.
Χρειάζεται οι γονείς να κάνουν σαφές στο παιδί ότι είναι δική τους απόφαση και σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεται το παιδί για αυτό. Χρειάζεται να γίνει σαφές ότι οι γονείς αποφασίζουν να χωρίσουν και να πάψουν να είναι ζευγάρι, δε θα πάψουν όμως ποτέ να είναι γονείς.
Το σπουδαιότερο για το παιδί σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, είναι να αισθάνεται ασφάλεια, να αισθάνεται ότι οι γονείς του θα το αγαπάνε πάντα και θα είναι δίπλα του για να το στηρίζουν.