Γράφει ο Ηλίας Τάσκου / δημοσιογράφος / iliasamfipoli@gmail.com
Η 28η Οκτωβρίου και ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος δε θα μπορούσε να αφήσει ασφαλώς ασυγκίνητο τον ελληνικό κινηματογράφο. Αρκετές παραγωγές, πολύ περισσότερες από τις αντίστοιχες για το 1821, γυρίστηκαν από το 1948 μέχρι και το 1981. Ουσιαστικά οι περισσότερες ταινίες ήταν ερωτικές, συναισθηματικές ιστορίες με φόντο τον πόλεμο, συνταγή αλάνθαστη που έκοβε τα εισιτήρια σαν τα μαρούλια.
Κάποιες ταινίες είναι πολύ γνωστές και άλλες όχι, όμως όλες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό να αποτυπώσουν τον πατριωτισμό αλλά και την πίστη στην ελευθερία των Ηρώων του 1940. Εν όψει του εορτασμού της Εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, είναι μια καλή ευκαιρία να δούμε και να θυμηθούμε κάποια από τα κρυμμένα διαμάντια του ελληνικού κινηματογράφου:
1. ΨΗΛΑ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΧΙΤΛΕΡ – 1962
Πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία, με φόντο τις δραματικές στιγμές που έζησε ο τόπος, στην περίοδο της Κατοχής. Θεωρήθηκε από τους κριτικούς της εποχής, η καλύτερη ταινία που γυρίστηκε μέχρι εκείνη τη στιγμή για την Κατοχή. Ο σκηνοθέτης Ροβήρος Μανθούλης, έδωσε στον Θανάση Βέγγο την ευκαιρία να ξεδιπλώσει το μεγάλο κωμικό ταλέντο του, παίζοντας τον έναν από τους δύο ήρωες, με μοναδική λιτότητα. Συμπρωταγωνιστής του ο Βασίλης Διαμαντόπουλος ενώ ο Μίκης Θεοδωράκης σε μια περίοδο έντονης μουσικής δημιουργίας, γράφει ένα υπέροχο τραγούδι ειδικά για την ταινία. Το «Έχει η νύχτα θάνατο» σε ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 5 Μαρτίου 1962 και έκοψε μόλις 31.630 εισιτήρια στις αίθουσες πρώτης προβολής.
2. ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΙΑ ΠΟΛΥΒΟΛΑ – 1967
Μία από τις κορυφαίες στιγμές της Φίνος Φιλμς τα “χρυσά” εκείνα χρόνια της παντοκρατορίας της, με έναν εμπνευσμένο τίτλο που δύσκολα ξεχνάς. Η ταινία απέσπασε δύο κρατικά βραβεία από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου: Βραβείο Σκηνοθεσίας για τον Ντίνο Δημόπουλο και Βραβείο Ερμηνείας για τον Κώστα Καζάκο. Είναι η δεύτερη ταινία της Τζένης Καρέζη με θέμα το έπος του 40. Είχε προηγηθεί το «Νησί των γενναίων»(1959). Η ιστορία αυτής της ταινίας χρησιμοποιήθηκε από το Νίκο Φώσκολο έξι χρόνια αργότερα στην τηλεοπτική σειρά «Ο Άγνωστος Πόλεμος», που προβλήθηκε από την ΥΕΝΕΔ και έκανε θραύση, αφού άγγιξε υπερβολικά μεγάλα ποσοστά επιτυχίας για την εποχή εκείνη. Στα παρασκήνια της ταινίας αξίζει να αναφέρουμε ότι γνωρίστηκε, ερωτεύτηκε και σύντομα παντρεύτηκε ένα από τα πιο λαμπερά ζευγάρια του ελληνικού κινηματογράφου, η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος. Τα «Κοντσέρτο Για Πολυβόλα» βγήκαν στους κινηματογράφους στις 27 Φεβρουαρίου 1967 και έκοψαν 427.698 εισιτήρια.
3. ΟΙ ΓΕΝΝΑΙΟΙ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ – 1970
Η ταινία διαδραματίζεται στην Ανατολική Μακεδονία (Δράμα) την περίοδο της Βουλγαρικής Κατοχής στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Οι Βούλγαροι παίρνουν ως ομήρους κατοίκους ενός χωριού της Δράμας και οι Έλληνες αντάρτες εισέρχονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, εντός βουλγαρικού εδάφους και τους απελευθερώνουν. Ίσως η καλύτερη ταινία του κινηματογραφικού οργανισμού “Καραγιάννης – Καρατζόπουλος” με σενάριο των Γιώργου Λαζαρίδη και Αντώνη Δαυίδ. Πρωταγωνιστούν οι: Γιάννης Βόγλης, Πέτρος Φυσσούν, Ξένια Καλογεροπούλου, Λάκης Κομνηνός, Αιμιλία Υψηλάντη και άλλοι. Η ταινία έγινε γνωστή στο εξωτερικό με τον αγγλικό τίτλο «The Brave Bunch». Πολλοί από τους πρωταγωνιστές εμφανίζονται με ψευδώνυμα στα αγγλικά, όπως: John Miller (Γιάννης Βόγλης), Peter Funk (Πέτρος Φυσσούν), Mary Xenia (Ξένια Καλογεροπούλου), Larry Daniels (Λάκης Κομνηνός), Emily Harper (Αιμιλία Υψηλάντη), Stanley Stranger (Σταύρος Ξενίδης) κ.ά. Η ταινία προβλήθηκε τη σαιζόν 1969-1970 και έκοψε 626.676 εισιτήρια. Ήρθε στην 3η θέση ανάμεσα σε 99 ταινίες.
4. ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΝΑΤΑΣΣΑ
Πρόκειται για την ελληνική ταινία που κρατάει το ρεκόρ του μεγαλύτερου αριθμού εισιτηρίων στην πρώτη προβολή της σε Αθήνα και περίχωρα (751.117 εισιτήρια). Στο εξωτερικό η ταινία προβλήθηκε με τον τίτλο “Lt. Natassa”. Στην “Υπολοχαγό Νατάσσα” η Αλίκη Βουγιουκλάκη οφείλει την απόκτηση των δικαιωμάτων από τους Βρετανούς παραγωγούς της παράστασης “Εβίτα”, καθώς την είχαν δει σε προβολή της ταινίας από την Βρετανική τηλεόραση στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και τους είχε αρέσει. Η αρχική έκδοση της ταινίας περιλάμβανε κάποιες ακόμα σκηνές, 14′ περίπου σε διάρκεια (συνολικά 138′) – κάποιες σκηνές στην έρημο όπου η Νατάσσα ψάχνει τον Ορέστη, κάποιες πρόσθετες σκηνές στα βασανιστήρια, καθώς και πιθανόν ολόκληρο το τραγούδι που τραγουδάει η Αλίκη στο θέατρο. Οι σκηνές αυτές σήμερα δεν υπάρχουν στην ταινία. Η πρώτη μετάδοση της ταινίας από την ελληνική τηλεόραση έγινε την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 1977 στις 21:30 από την ΕΡΤ. Αυτή ήταν και η μοναδική φορά που η ταινία προβλήθηκε ολόκληρη στην τηλεόραση. Για την ιστορία να σημειωθεί ότι ο αρχικός τίτλος της ταινίας ήταν «Υπολοχαγός Ναυσικά» και ότι πρόκειται για την τελευταία κοινή ταινία της Αλίκης Βουγιουκλάκη με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Η ιστορία της ταινίας, με την μορφή σινε-ρομάντσου, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Ρομάντσο” για 20 εβδομάδες.
5. 17 ΣΦΑΙΡΕΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΑΓΓΕΛΟ – 1981
Αξιόλογη ταινία των Τάκη Βουγιουκλάκη και Νίκου Φώσκολου με θέμα τη ζωή της μαθήτριας Ηρώς Κωνσταντοπούλου, ηρωίδας της Εθνικής Αντίστασης. Πριν την έναρξη της ταινίας μιλά η κανονική μητέρα της Ηρώς Κωνσταντοπούλου ενώ το τραγούδι του φιλμ ερμηνεύει μοναδικά η Ελένη Βιτάλη. Από τους ηθοποιούς ξεχωρίζουν η Μαίρη Βιδάλη, η Γκέλυ Μαυροπούλου και ο Νίκος Απέργης. Η ταινία προβλήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 1981 , έκοψε 135.336 εισιτήρια και ήρθε 9η ανάμεσα στις 25 ταινίες της χρονιάς.
Αυτές οι ταινίες είναι ένα ελάχιστο δείγμα των φιλμ που γυρίστηκαν με θέμα το έπος του 40 και την Εθνική Αντίσταση. Ένα πραγματικά μεγάλο αφιέρωμα για τις πολεμικές ταινίες που αναφέρονται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πόλεμο που η Ελλάδα πλήρωσε κάπως βαριά, θα χρειαζόταν αμέτρητες σελίδες και πολύ χρόνο για να αναφερθούν όλες.
Λίγο πριν το τέλος σας παραθέτω τους τίτλους και άλλων ταινιών: «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται» (1948), «Το Νησί των Γενναίων»(1959), «Ουρανός»(1963), «Το Μπλόκο»(1964), «Αυτοί που Μίλησαν με το Θάνατο»(1970), «Μια γυναίκα στην Αντίσταση»(1970), «Εγώ ρεζίλεψα τον Χίτλερ»(1970), «Τι έκανες στο Πόλεμο Θανάση»(1971), «Υποβρύχιο Παπανικολής» (1971) «Οι γενναίοι πεθαίνουν δυο φορές»(1973) και «Κατάσκοπος Νέλη»(1981).
