Γράφει η Χρυσάνθη Παλάζη / Δρ. Παιδαγωγικής
Με ρωτούν πολλές κυρίως μαμάδες σε απόγνωση τι να κάνουν με τα παιδιά τους που βρίσκονται στην εφηβεία και δοκιμάζουν καθημερινά τις ψυχολογικές αντοχές τους. Η αλήθεια είναι ότι όσο διαρκεί η σχολική χρονιά, η καθημερινότητα έχει πολλές ασχολίες και λίγο χρόνο επικοινωνίας για όλους. Σχολείο, φροντιστήριο, δραστηριότητες για τα παιδιά και μια καθημερινή εναγώνια τρεχάλα να τα προλάβουμε όλα….Μέσα σε αυτή τη δίνη πολλές φορές δεν υπάρχει ο χρόνος, η διάθεση, η ψυχική αντοχή για να ασχοληθεί κανείς ή να δώσει πολλή σημασία στα νεύρα, τις ψυχολογικές μεταπτώσεις και τις εναλλαγές επιλογών και διαθέσεων των εφήβων…
Το καλοκαίρι δίνει αυτή την ευκαιρία. Η καθημερινότητά τους βέβαια ακολουθεί το δικό της ωράριο, ξέρετε ξυπνάνε αργά σχεδόν κοντά στο μεσημέρι, τα γεύματα της ημέρας δεν συμβαδίζουν με τις ώρες της ημέρας, περιφέρουν το βαριεστημένο ύφος τους από καναπέ σε καναπέ, τσεκάρουν κάθε πέντε λεπτά τις ενημερώσεις τους στα κοινωνικά δίκτυα (είναι και σε πολλά τι να πρωτοελέγξουν!), δοκιμάζουν πόζες, αγόρια και κορίτσια, για νέα φωτογραφία προφίλ και αφού δοκιμάσουν όλα τα δυνατά φίλτρα και την «ανεβάσουν», περιμένουν με αγωνία το feedback που λέμε σε απλά ελληνικά, δηλ. με δυο λόγια πόσα like και comments θα πέσουν….Σε όλα αυτά προστέθηκε και η τρέλα του Pokemon!
Και κάπως έτσι φτάνει η ώρα της εξόδου, που μπορεί η προετοιμασία της να κρατήσει ώρες και η αλλαγή της λεπτά (έχει να κάνει με τα σχόλια των φίλων) και εκεί που λες, ευτυχώς που βγαίνουν να κάνουν καμμιά βόλτα να ανταλλάξουν καμμιά κουβέντα, τα συναντάς στην έξοδό τους, απορροφημένα στο κινητό τους, θαρρείς και ζει το καθένα τους σε ένα μικρό παράλληλο σύμπαν. Πολλές φορές νομίζεις ότι αν και είναι δίπλα το ένα στο άλλο, βαριούνται να μιλήσουν και στέλνουν μηνύματα και emoticons (είναι αυτά τα αυτοκόλλητα που λένε με μια φατσούλα τόσο πολλά, που να κάθεσαι τώρα να βρίσκεις λέξεις για το «συγγνώμη, παραφέρθηκα, έχεις δίκιο δεν ήμουνα εντάξει απέναντι σου, δεν θα επαναληφθεί»….κούραση!).
Για το τέλος άφησα το κεφάλαιο «έρωτας»…μεγάλη κουβέντα, τεράστιο ζήτημα… Είναι πράγματι ΤΡΑΓΙΚΟ να είσαι έφηβος/-η και να προσπαθείς να βρεις ταίρι. Αν δεν έχεις, παλεύεις εναγώνια να βρεις για να μπεις στην κατηγορία «σε σχέση» (ειδική μνεία στο fb που προκαλεί κύματα αντιζηλίας σε όσους και όσες δεν ανήκουν σε αυτή). Το να διατηρήσεις βέβαια αυτή «τη σχέση», άλλο τεράστιο κεφάλαιο που περιέχει επίσης εκτός από έξαλλη χαρά και κύματα αναιτιολόγητου ενθουσιασμού, πολλές φορές απόρριψη, ολονύχτια κλάματα, να βγάζουν φλόγες τα δάκτυλα στο messenger και τα μούτρα μαζί με τη διάθεση να σέρνονται για μέρες στα πατώματα.
Και τι να κάνει η έρμη μάνα μπροστά σε αυτή τη ορμονική και βιολογική θύελλα που λέγεται εφηβεία; Θα αναρωτηθείτε γιατί δεν αναφέρω τους μπαμπάδες και με το δίκαιο σας. Γιατί συνήθως (εκτός πολύ λίγων εξαιρέσεων) ανήκουν στη συμπαθή κατηγορία «δεν ρωτάω, χαζός είμαι να ανακατευτώ χωρίς λόγο;» ή «αυτά καλύτερα τα διαχειρίζονται οι μάνες» για να μπορούν μετά να πετάνε μέσα στο σπίτι τις ατάκες «τι έχει πάλι αυτός;”, «η κόρη σου γιατί έχει μούτρα;». Οπότε η δόλια μάνα μένει να διαχειριστεί τις πόρτες που χτυπάνε στα μούτρα σε κάθε ερώτηση ενδιαφέροντος, τα πρόσωπα κομμάτια, τις φωνές σε κάθε τι που πας να σχολιάσεις, μαζί και το σύζυγο που χάνει στο μεταξύ επεισόδια.
Πρώτη και μεγαλύτερη συμβουλή:
«δεν υπάρχουν χρυσές συμβουλές» και συμπληρωματικά «υπομονή, η εφηβεία δεν κρατάει για πάντα». Όσο βέβαια διαρκεί για να μην πάρετε τα βουνά, γίνουν τα νεύρα σας χάλια, καταφύγετε σε φαρμακευτική αγωγή…έχω να προτείνω ορισμένες συμβουλές.
- Δείχνουμε την αγάπη μας: είμαστε δίπλα στα παιδιά μας, προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε και να περάσουμε χρόνο μαζί τους, δείχνουμε με τον τρόπο μας ότι τα νοιαζόμαστε πραγματικά.
- Παρέχουμε υποστήριξη: οι έφηβοι έχουν ανάγκη από υποστήριξη καθώς έρχονται αντιμέτωποι με προβλήματα που μπορεί να μοιάζουν ασήμαντα στους γονείς αλλά τους ίδιους τους επηρεάζουν ποικιλοτρόπως. Το «δεν με καταλαβαίνεις» είναι συνηθισμένη φράση στα χείλh των νέων. Χρειάζονται συνεχή ενίσχυση για να αναπτύξουν τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά και να πιστέψουν στον εαυτό τους.
- Θέτουμε όρια: Οι γονείς, είναι ξεκάθαρο, πως πρέπει να θέτουν περιορισμούς στις επιθυμίες των έφηβων παιδιών τους και να βάζουν όρια, τα οποία κάθε φορά πρέπει να είναι ξεκάθαρα στους εφήβους και να εξηγείται παράλληλα ο λόγος της απόφασής τους.
- Ο γονιός ως πρότυπο: Οι πράξεις μιλάνε πάντα δυνατότερα από τα λόγια, οπότε οι γονείς πρέπει να υιοθετούν συμπεριφορές και αξίες τις οποίες ελπίζουν πως και το έφηβο παιδί τους θα αναπτύξει.
- «Δείχνουμε» την υπευθυνότητα: δεν έχουμε γεννηθεί, γνωρίζοντας πώς να συμπεριφερόμαστε υπεύθυνα. «Το αίσθημα της υπευθυνότητας» διαμορφώνεται στο πέρασμα του χρόνου, για όλους. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και αργότερα που μεταβαίνουν στην εφηβική ηλικία, πρέπει να μαθαίνουν να είναι πιο υπεύθυνα όπως με το να καθαρίζουν το δωμάτιό τους, να κάνουν τις σχολικές τους εργασίες χωρίς γκρίνιες και παράπονα, να βοηθούν στην προετοιμασία του μεσημεριανού, να συμβάλλουν γενικότερα στις δουλειές του σπιτιού κτλ.
- Παρέχουμε εμπειρίες: οι έφηβοι θέλουν να εξερευνήσουν ό, τι τους είναι άγνωστο και να κάνουν νέα πράγματα. Μπορεί να θέλουν να δοκιμάσουν καινούρια αθλήματα, να πειραματιστούν με διάφορες μορφές τέχνης, να συμμετέχουν σε δραστηριότητες. Δημιουργήστε κατάλληλα περιβάλλοντα όπου θα μπορούσαν να ανθίσουν οι ικανότητές τους και συμμετέχετε μαζί τους, οι έφηβοι το έχουν ανάγκη. Πολλές φορές βέβαια θα πειραματιστούν και με ερεθίσματα που δεν είναι αρεστά στους γονείς και αποδεκτά για την ηλικία τους όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, οι βόλτες με μηχανάκι. Οι γονείς πρέπει να δείξουν υπομονή και κατανόηση. Είναι καλό οι γονείς να φέρνουν στο μυαλό τους τον εαυτό τους στην εφηβική ηλικία για να θυμούνται πως τον γονιό τους τότε, τον θέλανε σύμμαχο και όχι εχθρό.
- Δείχνουμε σεβασμό: Ο κάθε έφηβος έχει ανάγκη να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και αυτό προϋποθέτει πως οι ενήλικες θα αναγνωρίσουν και θα εκτιμήσουν τη διαφορετικότητά τους και θα τον δουν ως μοναδικό άτομο. Σεβασμός επίσης σημαίνει πως οι γονείς θα πρέπει να δείχνουν ενσυναίσθηση, προσπαθώντας να δουν τα πράγματα από τη μεριά των έφηβων παιδιών τους και να σκεφτούν τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους. Ο σεβασμός πάντα κερδίζεται με σεβασμό.
Και κάτι τελευταίο…υπομονή, υπομονή, υπομονή…
Και όταν αισθάνεσθε ότι δοκιμάζονται και τα δικά σας νεύρα, πριν καταφύγετε στα χάπια, ή ξεστομίσετε λόγια για τα οποία είναι σίγουρο ότι θα μετανιώσετε αργότερα, καλύτερα μετρήστε μέχρι το δέκα, κάντε μια μεγάλη βόλτα και μεταθέστε για αργότερα τη διαχείριση της έκρυθμης κατάστασης. Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά σας θα είναι τελείως διαφορετικά, να μην σας πω ότι θα το έχουν ήδη ξεπεράσει. Πόσο χρόνο βέβαια θα σας πάρει να το ξεπεράσετε εσείς, είναι άλλη μεγάλη συζήτηση!