Γράφει η Έλενα Κακαβέλα / Medly Medley
“Ο γιατρός μου είπε να μειώσω το κρέας και να τρώω περισσότερη σαλάτα, αλλά το είχα σκεφτεί και μόνη/μόνος μου, για να χάσω λίγα κιλά. Η επιλογή άλλωστε μιας σαλάτας αντί π.χ. για ένα σάντουιτς ή burger μου εξασφαλίζει πάντα ένα πιο υγιεινό γεύμα”
…ή μήπως όχι;!
Ένα “βαρύ” dressing σε μια αρκετά μεγάλη μερίδα σαλάτας, μπορεί να εκτινάξει τις θερμίδες της αλλά και τα λιπαρά της, τόσο που να ισοφαρίσει ένα άλλο γεύμα, που στερείστε, νομίζοντας ότι έτσι κάνετε δίαιτα. Αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα για το ότι η σωστή διατροφή είναι μια τέχνη, την οποία καλό είναι να μαθαίνει κανείς διαβάζοντας και ακολουθώντας συμβουλές ειδικών.
Η γνωστή διατροφολόγος (“Women’s Health”, “Good morning America” ,…) Keri Glassman σε συνεντεύξεις της αναφέρεται συχνά στην ψευδαίσθηση της καλής & αθώας σαλάτας.
Η ίδια λέει χαρακτηριστικά ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να μην υπολογίζουν σωστά την ποσότητα της σως στη σαλάτα τους, η οποία συνήθως πρέπει να είναι μόνο δύο κουταλιές της σούπας. Αν ο μόνος τρόπος λοιπόν για να την απολαύσετε είναι να βάζετε ένα ολόκληρο φλιτζάνι dressing κι όχι απλά λίγο λάδι ή ξύδι, τότε ίσως να πρέπει να δοκιμάσετε άλλα, εναλλακτικά υγιεινά σνακς με βάση τα λαχανικά.
Ταυτόχρονα η Glassman υποστηρίζει ότι ναι μεν είναι καλό να αποφεύγετε σως με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και πολλές θερμίδες, όμως κι οι light εκδοχές τους δεν είναι πάντα τόσο αθώες. Η λέξη “light”, ελαφρύς δηλαδή, έχει τελικά “βαριά” σημασία, την οποία καλείστε να ανακαλύψετε διαβάζοντας τα μικρά ταμπελάκια στις συσκευασίες των προϊόντων. Μπορεί δηλαδή να σημαίνει:
• Ένα τρίτο λιγότερες θερμίδες, ή όχι περισσότερο από το μισό λίπος, της αρχικής έκδοσης του προϊόντος” (σημασία που φανταστήκατε και χαμογελάσατε) ή
• το προϊόν δεν υπερβαίνει σε νάτριο τη μισή ποσότητα σε σύγκριση με την αρχική του έκδοση ή το προϊόν έχει ελαφρύτερο χρώμα ή υφή, χωρίς αυτό να επηρεάζει τη διατροφική του αξία (σημασία που σας έκοψε το χαμόγελο, γιατί δεν ήταν για εσάς η ζητούμενη).
Ναι λοιπόν, κάποιες βιομηχανίες είναι πιο “πονηρές” στο marketing….άλλες όμως και στην επιλογή των υλικών τους.
Oι “ελαφριές” σως, προκειμένου να νοστιμίσουν, συχνά περιέχουν πολύ αλάτι ή με άλλα λόγια χλωριούχο νάτριο. Το νάτριο παίζει σημαντικό ρόλο στον οργανισμό, αφού μαζί με το κάλιο ρυθμίζει την ωσμωτική πίεση, τη διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας και τη μεταφορά θρεπτικών στοιχείων στα κύτταρα. Παράλληλα συμβάλει στην ισορροπία του οργανισμού σε νερό, καθιστά δυνατές τις μυϊκές συσπάσεις και τις νευρικές αντιδράσεις. Τότε γιατί να είναι κακό; Θυμηθείτε το καθόλου τυχαίο αρχαίο ρητό “Παν μέτρον άριστον”. Η υπερβολική ημερήσια λήψη νατρίου μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, αυξάνει το κίνδυνο για καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό και βλάβες στα νεφρά. Τη συνιστώμενη λήψη των 2,3 γραμμαρίων (ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι δηλαδή) ξεπερνάει κάποιος πολύ εύκολα κι “αθόρυβα” καταναλώνοντας πχ μαγιονέζα “light”, κέτσαπ & μουστάρδα, ό,τι περιέχουν δηλαδή οι νόστιμες σως.
Η Glassman ισχυρίζεται επίσης ότι στις “light” εκδοχές της αγοράς μπορεί να βρει κανείς μεγάλες ποσότητες από σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, συχνά αρκετά επεξεργασμένο, το οποίο αυξάνει την όρεξη μας.
Επιπλέον, οι σως με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά σύμφωνα με έρευνες αποτρέπουν την ικανότητα του σώματος να απορροφά τα λεγόμενα καροτενοειδή, τις χρωστικές των λαχανικών δηλαδή, μειώνοντας έτσι σημαντικά τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση σαλάτας. Στον άνθρωπο, τα καροτενοειδή (κυρίως το β καροτένιο) έχουν δράση παρόμοια με την βιταμίνη Α, μπορούν να μετατραπούν σε ρετινάλη. Σημαντική όμως είναι και η αντιοξειδωτική τους δράση. Μελέτη του Πανεπιστημίου Purdue διαπίστωσε ότι ορισμένα “καλά” λίπη – όπως αυτά του ελαιόλαδου – ήταν απαραίτητα για να απορροφηθούν τα πλήρη οφέλη των λαχανικών στη σαλάτα.
Έχοντας όμως πιθανότατα παρερμηνεύσει το μήνυμα για την ευεργετική δράση του ελαιόλαδου, 7 στους 10 Έλληνες θεωρούν ότι όσο περισσότερο το χρησιμοποιούν, τόσο το καλύτερο για την υγεία τους, κάτι που φυσικά και δεν ισχύει. Για να επωφεληθείτε διατροφικά από το λάδι, δε θα πρέπει να προσθέτετε περισσότερες από 2-3 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδου αλλά ούτε και “βυθίζετε” σε αυτό ψωμί επανειλημμένως.
Μα τελικά, πώς να νοστιμέψετε τη σαλάτα σας χωρίς διατροφικές υπερβολές; Η Glassman συνιστά την επιλογή σως με τον συντομότερο κατάλογο αναγνωρίσιμων συστατικών στο πίσω μέρος της συσκευασίας της και προφανώς αυτή με βάση το ελαιόλαδο.
Έτσι την επόμενη φορά που θα διαλέξετε το αγαπημένο σας προϊόν, βεβαιωθείτε ότι έχετε ελέγξει την ετικέτα διατροφής πριν αποφασίσετε και μην σταθείτε μόνο στις θερμίδες. Εναλλακτικά, δοκιμάστε να φτιάξετε το δικό σας dressing στο σπίτι χρησιμοποιώντας “καλές” πηγές λιπαρών όπως το αβοκάντο και το ελαιόλαδο. Χρησιμοποιείστε αγνά υλικά, όπως το ελληνικό γιαούρτι, το μέλι ή το αγγούρι και το σκόρδο, αλλά ακόμη και φράουλες, βατόμουρα ή και πορτοκάλι, το οποίο προτιμούν πχ. στην Κρήτη.
Αντί για αλάτι, μπορείτε να κάνετε το γεύμα σας πιο εύγευστο προσθέτοντας πιπέρι, ρίγανη, λεμόνι ή μηλόξυδο. Τέλος, μιας και ζούμε στην ευλογημένη ελληνική γη, επιλέξτε φρέσκα, πλούσια σε βιταμίνες λαχανικά ντόπιων παραγωγών έναντι της συσκευασμένης έτοιμης σαλάτας, με υλικά αγνώστου προελεύσεως και συντηρητικές ουσίες.
Υ.Σ. Κάθε άνθρωπος είναι ένας ξεχωριστός οργανισμός, με διαφορετικές διατροφικές ανάγκες. Είναι καλό να ενημερώνεται κανείς γενικότερα διαβάζοντας, αλλά ακόμη καλύτερο εξατομικευμένα από κάποιον ειδικό. Είναι δε απαραίτητο, όταν υπάρχουν σοβαρά θέματα υγείας.