Γράφει η Ιωάννα Καρολίδου / a book lover
Τίτλος: «Το μυθιστόρημα των τεσσάρων»
Συγγραφείς : Ηλίας Βενέζης, Μ. Καραγάτσης, Στρατής Μυριβήλης, Άγγελος Τερζάκης
Δεν ξέρω πώς να πρωτοξεκινήσω την αναφορά μου γι’ αυτό το αριστούργημα. Έχει πολλά χρόνια που το διάβασα. Μου το είχε προτείνει η διευθύντρια μου τότε που δούλευα σε μια υπηρεσία και της είμαι ευγνώμων για αυτό.
Όταν την είχα ρωτήσει για την υπόθεση του βιβλίου μου τόνισε πως δεν έχει και τόση σημασία. Εγώ όπως είναι φυσικό αναρωτήθηκα. Είναι δυνατόν για ένα μυθιστόρημα, να μην έχει σημασία η υπόθεσή του; Συνήθως για να επιλέξουμε κάποιο βιβλίο κοιτάμε το οπισθόφυλλο.
Είναι ίσως το μοναδικό μυθιστόρημα το οποίο δεν έχει καν περίληψη οπισθόφυλλου. Και αυτό γιατί δεν έχει τόση αξία η ιστορία του βιβλίου αλλά ο τρόπος με τον οποίο γράφτηκε αυτό.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Την Άνοιξη του 1958 η εφημερίδα «Ακρόπολις» δημοσίευσε σε συνέχειες, με τεράστια επιτυχία, αυτό που ονομάστηκε «Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων» με πρωτοβουλία του Γιάννη Μαρή, παλιού συνεργάτη της «Ακρόπολις», τέσσερις από τους γνωστότερους συγγραφείς της γενιάς του 1930, ο Στρατής Μυριβήλης, ο Μ. Καραγάτσης, ο Άγγελος Τερζάκης και ο Ηλίας Βενέζης, πείστηκαν ύστερα από πολλές αμφιβολίες, να λάβουν μέρος σε ένα πείραμα εντελώς πρωτότυπο. Δέχτηκαν, δηλαδή να γράψουν μαζί, αλλά εκ περιτροπής, ένα μυθιστόρημα, χωρίς να έχει προηγηθεί καμία συνεννόηση μεταξύ τους, ή να έχει συμφωνηθεί κάποιος σκελετός.
Η σειρά με την οποία θα έγραφαν αποφασίστηκε με κλήρωση. Άρχισε ο Μυριβήλης, που κάλυψε την πρώτη εβδομάδα, συνέχισε ο Καραγάτσης, και ακολούθησαν ανά εβδομάδα, ο Τερζάκης και ο Βενέζης. Η ίδια διαδικασία επαναλήφθηκε για τέσσερις ακόμα εβδομάδες, ώσπου να ολοκληρωθεί το μυθιστόρημα με τον Βενέζη (2 Μαρτίου -26 Απριλίου). Ακολούθησε πανελλήνιος διαγωνισμός για τον «οριστικό» τίτλο του μυθιστορήματος, που θα διάλεγαν ανάμεσα στους προτεινόμενους οι συγγραφείς. Να σημειωθεί ότι στο διαγωνισμό συμμετείχαν 4208 αναγνώστες.
Προσωπική άποψη
Οφείλω να ομολογήσω ότι δε θυμάμαι και τόσο πολύ την υπόθεση αυτού του βιβλίου. Και ο λόγος είναι απλός. Όσοι είχατε την τύχη να το διαβάσετε σίγουρα θα καταλαβαίνετε σε τι αναφέρομαι. Όσοι πάλι δεν, αυτό που έχω να σας πω, είναι να το αποκτήσετε οπωσδήποτε με κάποιο τρόπο. Είτε από τη βιβλιοθήκη του δήμου σας, είτε να το αγοράσετε. Γιατί πολύ απλά αξίζει να το μελετήσετε.
Το μόνο που θυμάμαι είναι ότι η ιστορία αρχίζει το 1920 στην Αίγινα, και συγκεκριμένα σε έναν νερόμυλο και ολοκληρώνεται επίσης στην Αίγινα στον ίδιο νερόμυλο, με κάποια χρόνια διαφορά, δηλαδή το 1953. Εννοείται πως έχει δράση, μιας και το περιεχόμενο του βιβλίου είναι τόσο πολεμικό, αστυνομικό, όσο και αισθηματικό.
Δε θα σταθώ τόσο πολύ στους χαρακτήρες των ηρώων γιατί είναι ίσως η πρώτη φορά που δε με απασχόλησαν. Όπως είπα και στην αρχή του κειμένου δεν έχει τόση μεγάλη σημασία η υπόθεση του βιβλίου, αλλά το πώς γράφτηκε και κάτω από ποιες προϋποθέσεις. Για πρώτη μου φορά συναντώ παράλληλη λογοτεχνία τεσσάρων συγγραφέων.
Αυτό το οποίο μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι το πόσο καλά δομημένο ήταν. Είχα μεγάλη περιέργεια το πώς θα ένωναν τις ιστορίες τους οι τέσσερις συγγραφείς, αν σκεφτείς ότι δεν είχαν καμιά απολύτως επικοινωνία μεταξύ τους. Αν δεν υπήρχε η διευκρίνιση στην αρχή του κάθε κεφαλαίου, ότι αλλάζει ο συγγραφέας, πιστέψτε με, δε θα το καταλαβαίνατε. Σίγουρα είναι ένα μυθιστόρημα πολύ διαφορετικό από αυτά που διαβάζουμε συνήθως. Είναι ένα κλασσικό μυθιστόρημα με καταξιωμένους συγγραφείς εκείνης της εποχής.
Ένας άλλος λόγος που δε θέλω να πω πολλά είναι για να μη το αδικήσω. Και είναι το τελευταίο που θέλω να κάνω. Το αναφέρω πιο πολύ για να ενημερώσω τους νέους αναγνώστες ότι αξίζει να διαβάσουν και έναν κλασσικό συγγραφέα. Έτσι για να μπορέσουν να συγκρίνουν και αυτοί με τη σειρά τους την ποιότητα ενός βιβλίο.