Γράφει η Φανή Πονηρού, MA / Αδειούχος Συμβουλευτική Ψυχολόγος (16254) / Counseling Psychology (USA)
99 45 76 69 / info@faniponirou.com
www.faniponirou.com
Μιλώντας με μια φίλη, μου πέταξε τους όρους “breadcrumbing”, “curving”, “ghosting” και παρόλο που δεν είχα ιδέα τι είναι κάνοντας μια έρευνα ανακάλυψα πως ναι μεν πρόκειται για καινούριους, αδόκιμους όρους στον κόσμο του φλερτ, είναι όμως συμπεριφορές που υπάρχουν εδώ και πάρα πολλά χρόνια και ταλαιπωρούν τις συντροφικές σχέσεις.
Ένας από τους πρώτους που μίλησε για την τάση των ανθρώπων να “παίζουν” ήταν ο Καναδός ψυχίατρος Eric Berne στο βιβλίο του “Παιχνίδια που παίζουν οι άνθρωποι.”
Ο συγγραφέας του βιβλίου στην συνδιαλλακτική θεωρία που ανέπτυξε μίλησε για τους ρόλους που “μαθαίνουμε” να παίζουμε και που χωρίζονται σε καλούς και κακούς, σε νικητές και χαμένους. Τους επιλέγουμε με κριτήριο να ταιριάξουν στο σενάριο που θέλουμε να παίξουμε, άρα θα ψάξουμε για ρόλους που θα μας “συμπληρώσουν.”
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε όμως πως δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την διάθεση να παίξουν. Δύο άνθρωποι που εμπλέκονται σε μία πρόσωπο με πρόσωπο συζήτηση, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του ενήλικα και οι δύο, με το να είναι ξεκάθαροι, κατηγορηματικοί και ειλικρινείς δεν παίζουν κανένα παιχνίδι.
Το σημαντικότερο όλων είναι μία αμοιβαία διάθεση και από τις δύο πλευρές να δοκιμαστούν για να μπορέσουν να δουν αν μπορούν να είναι μαζί, αν ανάγκες και επιθυμίες κουμπώνουν και μπορούν να κάνουν πιο ευτυχισμένο ο ένας τον άλλο.
Κανένα παιχνίδι «σκοτσέζικου ντους» και κανένα παιχνίδι «δεν του στέλνω για να κολλήσει» δεν πρόκειται να οδηγήσει σε μια υγιή συντροφική σχέση.
Αν μας αρκεί ένα μήνυμα μία στο τόσο και δεν μας αφορά η δέσμευση then be my guest. Αν όμως “παρερμηνεύουμε” τα μηνύματα που θα λαμβάνουμε απρόβλεπτα και σποραδικά ως πραγματικό ενδιαφέρον για την δέσμευση που προϋποθέτει μια σχέση, τότε κατά πάσα πιθανότητα ο αποστολέας δεν αποτελεί καν επιλογή.
Όσο αφορά το περιβόητο “breadcrumbing”, στη γλώσσα μας ερμηνεύεται ως “τα λιγοστά ψίχουλα” που θα μας “πετάξει” κάποιος/α και που μας είναι αρκετά για να μείνουμε δεμένοι μαζί του/της. Όπως λέει και το γνωστό λαικό άσμα “λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω και ως την άλλη μου ζωή θα σε λατρεύω.”
Οι όροι “ghosting” και “curving” χαρακτηρίζονται από την σιωπή όταν κάποιος δεν θέλει να δώσει συνέχεια και όχι από την ευθεία παραδοχή ότι δεν ενδιαφέρεται να συνεχίσει, αφήνοντας συχνά την άλλη πλευρά σε μια βασανιστική προσπάθεια ερμηνείας, αν δηλαδή εξαφανίστηκε “γιατί έχει δουλειά, είναι πολυάσχολος, δεν είναι διαθέσιμος.”
Στην εποχή της εικόνας την οποία διανύουμε και η οποία φαίνεται πως ήρθε για να μείνει, μπορεί να μοιάζει πως πλεόν έχουμε πολλαπλές επιλογές εξαιτίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των διαφόρων εφαρμογών, όμως οι άνθρωποι πλέον παραδέχονται πως το φλερτ μοιάζει να είναι πιο δύσκολο από ποτέ!
Είναι σαδιστικό κάποιος προκειμένου να ικανοποιήσει το ανασφαλές εγώ του να αναζητήσει την ανταπόκριση εκεί που ξέρει ότι θα την βρει και όταν τελικά την βρίσκει να παίρνει το ενδιαφέρον του πίσω; Και αν είναι;
Η δική μας ευθύνη απέναντι στον εαυτό μας δεν είναι να “γιατρέψουμε” το πληγωμένο εγώ κανενός αλλά να δοκιμαστούμε σε επιλογές οι οποίες έχουν προοπτική.
Η αιτία πίσω από το breadcrumbing ενδεχομένως να μην είναι μόνο η ικανοποίηση του εγώ. Μπορεί η άλλη πλευρά να μην θέλει να χάσει επαφή, να μην αντιλαμβάνεται ότι το κάνει, να φοβάται, να σε θέλει με κάποιο τρόπο στη ζωή της, να μην ενδιαφέρεται για δέσμευση σε αυτή τη φάση για τον όποιο λόγο, να, να, να, να…
Και;
Γιατί οι άνθρωποι παίζουν παιχνίδια;
Παρόλο που αυτές οι συμπεριφορές βρίσκουν την ρίζα τους σε διάφορες αιτίες, σημαντικό δεν είναι τόσο να απαντηθεί αυτό αλλά γιατί η άλλη πλευρά ανταποκρίνεται στο εκάστοτε παιχνίδι. Τα παιχνίδια θέλουν τουλάχιστον δύο για να συνεχίσουν να παίζονται, άρα κανένα παιχνίδι δεν πρόκειται να υπάρξει αν δεν υπάρξει ανταπόκριση από την άλλη πλευρά.
Είναι τόσο κρίσιμο όμως πολλές φορές να μην (ανα)βιώσουμε τον πόνο της απόρριψης, που η ανάγκη μας να μην απορριφθούμε είναι αυτή που τελικά μας κινητοποιεί και επιμένουμε να δοθεί ένα διαφορετικό τέλος σε αυτό το σενάριο. Αυτό της ανταπόκρισης και της αποδοχής. Γιατί η απόρριψη και η εγκατάλειψη μπορεί να μας “μηδενίσουν” και να μας κοστίσουν πολύ ακριβά.
Η αυτοαξία μας όμως διακυβεύεται ακόμα και όταν ανταποκρινόμαστε σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Η φτωχή εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, μας οδηγεί πολλές φορές στο να ανταποκριθούμε στα ελάχιστα που κάποιος μας προσφέρει αφού δεν είμαστε “αρκετά καλοί” για να αξίζουμε κάτι καλύτερο. Και σαν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, επιβεβαιώνεται η αρχική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, ότι αφού δεν είμαστε “αρκετά καλοί” δεν θα πάρουμε ποτέ όλα όσα επιθυμούμε. Κάπως έτσι γινόμαστε “έρμαιο” σε τέτοιου είδους παιχνίδια.
Εκεί μπαίνουν τα ζητήματα της οριοθέτησης και της αυτοπροστασίας. Εντοπίζοντας αν διαπραγματεύομαστε ή όχι τέτοιες συμπεριφορές και ποιό τελικά το όφελος για εμάς.
Ακόμα και έτσι όμως, δύσκολα οι άνθρωποι αφήνουν μια συντροφική σχέση ακόμα και αν δεν είναι υγιής γιατί απειλείται η ανάγκη του ανήκειν.
Ο φόβος της απόρριψης παραμένει οικουμενικός και βρίσκεται στον πυρήνα κάθε ανθρώπου. Κάθε άνθρωπος ανάλογα με τα βιώματα του και τις πεποιθήσεις που έχουν προκύψει μέσα από τα βιώματα, τον έχει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Το θέμα είναι πως αυτός ο φόβος επηρεάζει την διάθεση μας για συντροφικότητα. Αν ο φόβος πως θα αγαπήσω κάποιον/α που τελικά δεν θα με αγαπήσει πίσω με παραλύσει τότε το πιθανότερο είναι πως θα μείνω ακινητοποιημένος και δεν θα διεκδικήσω ποτέ την χαρά της συντροφικότητας. Γιατί αυτή η διεκδίκηση προυποθέτει έκθεση και κάποιες φορές απώλεια ελέγχου.
Ακόμα και αν ελλοχεύει ο φόβος της απόρριψης ως απόρροια βιωμάτων στην παιδική μας ηλικία (π.χ. ανασφαλής προσκόλληση με την μητέρα, αίσθηση εγκατάλειψης από φροντιστές), είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η παιδική μας ηλικία εξηγεί σε ένα βαθμό την συμπεριφορά μας όσο αφορά την αναζήτηση συντρόφου, δεν εξηγεί όμως τα πάντα και δεν καθορίζει τις επιλογές μας.
Το να πονέσεις, ναι, είναι αναπόφευκτο τις περισσότερες φορές γιατί δεν παύει να είναι και η αναζήτηση συντρόφου ένα ρίσκο, καλείσαι να αφεθείς και να κάνεις ελεύθερη πτώση γιατί δεν μπορείς να ξέρεις πως ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
Ακόμα και αν ο ευσεβής μας πόθος είναι να υπάρχει ανταπόκριση και συστηματικότητα από την άλλη πλευρά, καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι το πως εν τέλει θα μας συμπεριφερθούν, μας δίνει πληροφορίες οι οποίες μας βοηθούν να καταλάβουμε αν η άλλη πλευρά αποτελεί επιλογή ή όχι.
Όπως ακόμα και η δική μας αντίδραση μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες γιατί μας βοηθάει να καταλάβουμε τι ακριβώς αναζητάμε.
Μπορεί να μην έχουμε έλεγχο στο πως θα μας συμπεριφερθούν, έχουμε όμως έλεγχο στο πως θα ανταποκριθούμε στην εκάστοτε συμπεριφορά ακόμα και αν η επιθυμίας μας είναι τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά.
Πολλές φορές δεν μπαίνουμε καν στην διαδικασία να “αξιολογήσουμε” αν ο άλλος κουμπώνει μαζί μας, γιατί το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να μην απορριφθούμε.
Κλείνω με ένα ρητό της Maya Angelou. “Οι άνθρωποι μπορεί να μην θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πως τους έκανες να αισθανθούν.”
Αν έμεινες να απορείς τι έκανες λάθος, τι θα μπορούσες να είχες κάνει διαφορετικά, αισθάνεσαι ανεπιθύμητος και πως η αυτοεικόνα σου είναι φτωχή, ως συνέπεια των πιο πάνω συμπεριφορών τότε καλό θα ήταν να αναζητήσεις κάποια άλλη επιλογή.
After all, it’s all fun until someone gets hurt!