Γράφει η Χρυσάνθη Παλάζη / Δρ. Παιδαγωγικής
Η επικοινωνία είναι ένα κλειδί για την επίλυση προβλημάτων και για τη βελτίωση των ανθρώπινων σχέσεων, το πλησίασμα, την κατανόηση.
Στην περίπτωση των παιδιών και μάλιστα των μικρών σε ηλικία, αποδεικνύεται ταυτόχρονα σημαντικό εργαλείο διαπαιδαγώγησης.
Πολλοί γονείς παραπονιούνται ότι αδυνατούν να μεταφέρουν τα μηνύματα που θέλουν να περάσουν με λεκτικό τρόπο στα παιδιά τους. Εκείνα, δίνουν την εντύπωση ότι δεν έχουν επαφή με το περιβάλλον ή ότι απλώς ακούν χωρίς να κατανοούν. Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς αν η κατάσταση που περιγράφεται αφορά μόνο τα μικρά παιδιά; Φυσικά και όχι, αλλά ας επικεντρωθούμε για την ώρα σε tips που αφορούν κυρίως αυτά.
Το σημαντικό λάθος στο οποίο καταφεύγουμε όλοι οι γονείς, είναι η έλλειψη ψυχραιμίας και ηρεμίας, η προσπάθεια να επιβάλλουμε την άποψή μας με φωνές και η μονότονη επανάληψη των ίδιων και ίδιων πραγμάτων που λέμε και ξαναλέμε, με ή χωρίς παραλλαγές.
Το σημαντικότερο σε μια επικοινωνία είναι το πότε και το πώς. Σε μια κατάσταση που το παιδί δείχνει απορροφημένο με κάτι (παιχνίδι, δραστηριότητα, ασχολία), η προσοχή του διασπάται γιατί υπάρχουν πολλά πρόσωπα στο χώρο, ακούγονται πολλές ομιλίες ταυτόχρονα, δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να γίνουν υποδείξεις και συστάσεις σε προσωπικό επίπεδο.
Το ίδιο και όταν η κούραση και η υπερένταση από το παιχνίδι, το σχολείο, τις πολλές ασχολίες έχουν δοκιμάσει τις αντοχές του και εύκολα μπορεί να παρασυρθεί σε γκρίνια, απείθαρχη συμπεριφορά, εκδήλωση νεύρων, ακόμη και κλάμα…
Το δικό του νευρικό σύστημα είναι σίγουρα πιο ανθεκτικό από των μεγάλων….συνεπώς μην δοκιμάσετε να τεντώσετε τα δικά σας νεύρα, γιατί πιθανότατα θα οδηγηθείτε σε συμπεριφορές για τις οποίες θα μετανιώσετε στη συνέχεια…και μην ξεχνάτε μετανιώνουμε για λόγια που δεν έπρεπε να πούμε και τα οποία δεν γυρίζουν πίσω.
Τι συμβουλεύουν λοιπόν οι ψυχολόγοι:
- Αν θέλετε το παιδί σας να σας ακούσει αμέσως και χωρίς διαμαρτυρίες, σταματήστε ό,τι κάνετε, πλησιάστε το και κατεβείτε στο ύψος του. Ζητήστε του να σταματήσει το παιχνίδι και να σας προσέξει για λίγα δευτερόλεπτα. Μ’ αυτό τον τρόπο, θα εστιάσει σε εσάς, χωρίς να χρειαστεί να φωνάξετε ή να το μαλώσετε, πληγώνοντας έτσι τον εαυτό σας, αλλά κυρίως, το ίδιο.
- Να είστε απολύτως σαφείς και σύντομοι.
Τα παιδιά δεν μπορούν να επεξεργαστούν πολλές πληροφορίες την ίδια στιγμή, ούτε ν’ απασχολούνται με πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Για το λόγο αυτό, όταν δεν είμαστε σαφείς σ’ αυτά που τους ζητάμε, μπερδεύονται, “πελαγώνουν” και στο τέλος δεν κάνουν τίποτα.
- Μία μία φράση για κάθε διαδικασία που θα θέλατε να φέρει σε πέρας. Πχ. στη ρουτίνα του πρωϊνού ντυσίματος, αρκεί οι οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει να δίνονται σε βήματα και μετά από κάθε ενέργεια που θα φέρει εις πέρας να ακολουθεί επιβράβευση. Στο τέλος η διαδικασία γίνεται ρουτίνα και η δική σας παρέμβαση καθίσταται όλο και λιγότερο αναγκαία.
- Το τρικ του… ναι!
Προσπαθήστε να μετατρέψετε ακόμα και τις αρνητικές σας απαντήσεις σε θετικές. Πώς γίνεται αυτό; Αν το παιδί σας ρωτήσει αν μπορεί να πάει στο σπίτι του φίλου του, προτιμήστε, αντί να του πείτε «Όχι, δεν θα πας μέχρι να τελειώσεις τα μαθήματά σου», χρησιμοποιήσετε το κόλπο του ναι: «Εννοείται πως θα πας, μόλις τελειώσεις με τα μαθήματά σου!». Το ΝΑΙ ηχεί πολύ καλύτερα στ’ αυτιά των παιδιών και ας το παραδεχτούμε, και των μεγάλων!
- Κάντε τα πάντα παιχνίδι
«Ποιος θα βάλει πιο γρήγορα τα παπούτσια του; Εσύ ή εγώ;» ή «Μπορείς να κουμπώσεις το μπουφάν σου σε δέκα δευτερόλεπτα;», είναι η πιο ασφαλέστερη και πιο σίγουρη τακτική για να κάνετε το παιδί να σας ακούσει. Με το να μετατρέπετε τα πάντα σε παιχνίδι θα καταφέρετε όχι μόνο να κερδίσετε την προσοχή του, αλλά και τον ενθουσιασμό του. Απλώς, αφήστε το να κερδίζει τις περισσότερες- αν όχι όλες- τις φορές!
Και προσοχή σε κάθε τι που λέμε, δεν αρκεί η λεκτική επικοινωνία. Η μη λεκτική επικοινωνία πολλές φορές έρχεται να εδραιώσει με μεγαλύτερη πειθώ το μήνυμα που θέλουμε να μεταδώσουμε. Και πως γίνεται αυτό; Μα με την έκφραση, τον τόνο της φωνής, το βλέμμα που εστιάζει στα μάτια, τις χειρονομίες, το άγγιγμα, την αγκαλιά… ακόμη και την εύγλωτη σιωπή…
…είναι σαν να ακούω τις σκέψεις σας: αρκούν το σωστό timing, η σωστή λεκτική και μη επικοινωνία, η ψυχραιμία και η ηρεμία; Όχι πάντοτε, κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, κάθε περίσταση επικοινωνίας είναι μοναδική. Μαθαίνεται ωστόσο-πιστέψτε με- η σωστή επικοινωνία, δουλεύεται, μέσα από τα λάθη και τα σωστά…και όταν πετυχαίνει…βαθαίνει μέσα μας την πεποίθηση πως είναι αναντικατάστατο κλειδί στις ανθρώπινες σχέσεις και στο γεφύρωμα κάθε διαφοράς, μικρών αλλά και μεγάλων.
