Γράφει η Φανή Πονηρου / Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Οι κύκλοι που δεν έκλεισαν
(Όπως θα θέλαμε ή θα περιμέναμε εμείς)
Πολλές φορές φέρνω στο μυαλό μου μια συγκεκριμένη ιστορία που το τέλος της ακόμα με «στοιχειώνει» γιατί ποτέ δεν περίμενα πως θα τελείωνε με αυτό τον τρόπο. Κάποιες φορές αισθάνομαι πως το τι έγινε τότε εξακολουθεί να επηρεάζει το παρόν μου, την διάθεσή μου, τις επιλογές μου.
Ή μήπως εγώ το επιτρέπω να συμβαίνει αυτό; Εγώ επιτρέπω αυτή την ψυχική ταλαιπωρία να συμβαίνει; Όσες φορές και να έπαιξα στο μυαλό μου διαφορετικά σενάρια και πόσο διαφορετική θα μπορούσε να ήταν η ζωή μου σήμερα (καλύτερη, χειρότερη δεν ξέρω και δεν θα μάθω ποτέ) η πραγματικότητα είναι η εξής μία: Ότι έγινε, έγινε και δεν πρόκειται να αλλάξει.
Πράγματι για πολλούς από εμάς υπάρχουν εμπειρίες στη ζωή μας που μοιάζουν να μας κρατούν «αλυσοδεμένους» σε ένα παρελθόν που μας παιδεύει και μας ταλαιπωρεί.
Όσο και να γυρνάμε πίσω, αναμασώντας το παρελθόν και ψάχνοντας τις δικές μας ευθύνες και τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει διαφορετικά, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: Απλά ευχόμαστε τα πράγματα να είχαν έρθει αλλιώς.
Πώς αυτό μας βοηθάει; Δεν βοηθάει. Για αυτό αξίζει να εξερευνήσουμε τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να πούμε το οριστικό αντίο και να κλείσουμε την πόρτα πίσω μας για πάντα. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα κλάψουμε ποτέ ξανά ή δεν θα νιώσουμε δυσφορία στην θύμηση της απώλειας.
Απώλειες
Σχέσεις που τελείωσαν «ξαφνικά» γιατί το θέλησε ο ένας από τους δύο. Ένας άνθρωπος που αγαπήσαμε πολύ και έφυγε από τη ζωή χωρίς να προλάβουμε να του πούμε το αντίο που θα θέλαμε. Μια δουλειά που «υπερεπενδύσαμε» σε αυτήν και οι προσδοκίες μας ματαιώθηκαν καθώς την χάσαμε…
Εμπειρίες που έχουν στον πυρήνα τους την ξαφνική, αναπάντεχη απώλεια, ματαιωμένες προσδοκίες για πράγματα τα οποία είχαμε την ελπίδα να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά, που φέρνουν τόσο οδυνηρά συναισθήματα που απλώς πολλές φορές τα απωθούμε.
Ακόμα και η εξιδανίκευση μιας κατάστασης, απομονώνοντας μόνο τα θετικά της εμπειρίας και ξεχνώντας επιλεκτικά όλα τα αρνητικά, δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως σήμερα θα ήταν όλα πολύ καλύτερα αν δεν βιώναμε αυτό το πισωγύρισμα.
Δουλειές που έμειναν στην μέση (Unfinished business)
Στην επιστήμη της ψυχολογίας, χρησιμοποιείται η φράση «unfinished business» για να περιγράψει τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις που συνδέονται με τραυματικές εμπειρίες από το παρελθόν και που είναι τόσο οδυνηρά τα οποία τα έχουμε απωθήσει. Τα έχουμε απωθήσει γιατί είναι τραυματικά, έντονα, οδυνηρά. Όμως, για όσο δεν εκφράζουμε την θλίψη, τον θυμό, την απογοήτευση, το πένθος, το φόβο για αυτό που ζήσαμε, αυτά θα είναι για πάντα παρόν στο σήμερα και θα λειτουργούν σαν βαρίδια που δεν θα μας επιτρέπουν να απολαμβάνουμε ανεμπόδιστα τη ζωή μας.
Η αποσύνδεσή μας από τα συναισθήματα μπορεί να μας βοηθά να «επιβιώσουμε» από τις δύσκολες στιγμές, όμως ταυτόχρονα αυτό το «μούδιασμα» μας στερεί την χαρά και βάζει σε κίνδυνο τις προσωπικές και διαπροσωπικές μας σχέσεις. Το να πενθήσουμε για ότι χάσαμε χρειάζεται πολύ μεγάλο κουράγιο πολλές φορές, είναι όμως ο μόνος δρόμος που θα μας φέρει και πάλι στο φως.
Ακόμα και για επιλογές που κάναμε στο παρελθόν και σήμερα χαρακτηρίζουμε ως «λάθη», οφείλουμε αν μη τι άλλο πρωτίστως στον εαυτό μας να τον απελευθερώσουμε από την τιμωρητική αυτή διάθεση, απαντώντας στο γιατί τότε μας είχε φανεί «σωστό» να το κάνουμε. Δίνοντας τις απαντήσεις, θα πάρουμε σπουδαία μαθήματα που μπορούμε να τα «εκμεταλλευτούμε» στο μέλλον και θα μάθουμε πράγματα για τον εαυτό μας που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μαθαίναμε ποτέ.
Κλείνοντας τον κύκλο
Στόχος δεν είναι να σβήσουμε τις αναμνήσεις. Στόχος είναι να αποδεχτούμε το τέλος για να μπορέσουμε να διαθέσουμε ξανά τον εαυτό μας και να επενδύσουμε σε καινούριες εμπειρίες, ανθρώπους, συναισθήματα. Στόχος είναι να δούμε τι μαθήματα πήραμε από τις προηγούμενες εμπειρίες και πως μπορούμε να τα εφαρμόσουμε στο σήμερα. Να δούμε αν μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας στο μέλλον.
Η ζωή όμως είναι γεμάτη από ματαιώσεις. Ποιος θέλει στα αλήθεια να έρχεται αντιμέτωπος με την οδύνη των συναισθημάτων του; Αλλά όσο και αν σπρώχνουμε τα αρνητικά και έντονα συναισθήματα στη λήθη του μυαλού μας, όσο και αν τα παγώνουμε με την ελπίδα να παραμείνουν εκεί, ο μόνος δρόμος είναι να αντιμετωπίσουμε ευθέως αυτό που μας έχει συμβεί. Διαφορετικά θα βιώνουμε καθημερινά τις επιπτώσεις της απώθησης τους, βάζοντας σε κίνδυνο την προσωπική μας εξέλιξη και ευτυχία.
Κανένα παρόν δεν μπορεί να επηρεάσει το μέλλον, όσο επώδυνο, τραυματικό και αν είναι, εάν εμείς δεν του το επιτρέψουμε.
